Görünmeyen Hayatlar, Görünür Mücadeleler: Türki- yedeki Göçmen Kadınların Dijital Analizi
DOI:
https://doi.org/10.33831/sj2a6x77Anahtar Kelimeler:
Suriyeli kadın- Ukraynalı kadın- Afgan kadın- dehümanizasyon- güvencesizlikÖz
Günümüz toplumunda, sosyal medya platformları, benzer deneyimlere sahip bireyleri birbirine bağlamada, dayanışma ve destek ağları oluşturma konusunda önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle Türkiye'de, bu platformlar kadın hakları hareketi üzerinde derin bir etkiye sahip olmuştur. Bununla birlikte, aynı derecede etkili bir şekilde yanlış bilgi yaymakta ve hedeflenen grupların marjinalleşmesini artırmaktadır. Bu araştırma, Türkiye'deki Ukraynalı, Suriyeli ve Afgan kadınlarının medya görünürlüğünü, karşılaştıkları insanlık dışı muamele, cinsiyetçilik ve güvencesizlik deneyimlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, özellikle X platformunun olumsuz etkilerine odaklanarak, bu kadınların karşılaştıkları zorlukların ortak noktalarını ve farklılıklarını ortaya koymakta ve dijital platformlarda kadınlara yönelik toplumsal algıların nasıl şekillendiğini incelemektedir. Metodolojik olarak, araştırma tematik içerik analizine dayanmaktadır ve Google Trends ile X'ten elde edilen veriler kullanılmaktadır. İlk aşamada, 2021, 2022 ve 2023 yıllarına ait Google Trends verileri, belirli anahtar kelimeler kullanılarak bu üç gruba yönelik çevrimiçi aramalardaki artışları belirlemek için analiz edilmiştir. İkinci aşamada, X'te göçmen kadınlara yönelik yapılan yorumların, Google Trends verilerindeki zirve noktalarıyla örtüştüğü gözlemlenmiştir.
Son aşamada ise, veriler tematik analize tabi tutulmuştur. Bu yaklaşım, internet erişimine sahip bireyler tarafından yapılan önyargılı, insanlık dışı ve cinsiyetçi yorumların yaygınlığını vurgulamayı ve sosyal medya platformlarının göçmen kadın gruplarına yönelik toplumsal algıları ve tutumları nasıl şekillendirdiğini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırma, Türkiye'deki göçmen kadınların deneyimlerini daha iyi anlamayı, sosyal medya bağlamında onların temsili ve karşılaştıkları zorluklara odaklanmayı ve toplumsal algıları şekillendiren anlatılara yönelik farkındalığı artırmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın temel bulgusu, Afgan ve Suriyeli kadınların dijital ortamda yoğun şekilde mülteci karşıtlığı ve kriminalleştirme söylemleriyle temsil edilirken, Ukraynalı kadınların ise daha az mülteci karşıtlığına maruz kalıp cinselleştirme ve istismar temalarıyla öne çıktığını göstermektedir.
Referanslar
ASAM. (2024). Association for Solidarity with Asylum Seekers and Migrants. (2024).
Baban, F., Ilcan, S., & Rygiel, K. (2017). Syrian refugees in Turkey: Pathways to precarity, differential inclusion, and negotiated citi-zenship rights. Journal of Ethnic and Migration Studies, 43(1), 41-57.
Bache, C. (2018). Challenges to economic integration and social inclu-sion of Syrian refugees in Turkey. Emerald.
Bağcı, S., Stathi, S., Sağlam, D., & Kösegil, E. (2023). #WeDontWantRefu-gees: Mass-mediated contact, dehumanization, and support for Af-ghan refugee rights in Turkey. Elsevier.
Barın, H. (2015). Türkiye’deki Suriyeli Kadınların Toplumsal Bağlamda Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Göç Araştırmaları Dergisi(2), 10-56.
Başcıllar, M., Karataş, M., & Güre, M. D. P. (2022). Rusya-Ukrayna Savaşı, zorunlu göç ve insani koridorlar: sosyal hizmet bağlamında bir değerlendirme. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 794-805.
Becker, H. S. (1963). Outsiders: studies in the sociology of deviance. New York: Free Press.
Berger, R. (2004). Immigrant women tell their stories. Routledge
Birmingham, P. (2018). Superfluity and precarity: Reading arendt against Butler. Philosophy Today, 62(2), 319-335.
Boyd, D. (2007). Social network sites: Public, private, or what? Knowledge Tree, 13.
Boyd, D. M., & Ellison, N. B. (2007). Social network sites: Definition, history, and scholarship. Journal of computer‐mediated Communi-cation, 13(1), 210-230.
Butler, J. (2004). Precarious life: The powers of mourning and violence. Verso. New York
Butler, J. (2009). Performativity, precarity and sexual politics. AIBR. Revista de Antropología Iberoamericana, 4(3).
Çakır, F. (2020). Afghan women in Ağrı: A case study of irregular mi-gration (Doctoral dissertation) Sabancı University. İstanbul
Canefe, N. (2018). Invisible lives: Gender, dispossession, and precarity amongst Syrian refugee women in the Middle East. Refuge, 34(1).
Cannon, Y., et al. (2017). Transition, connection, disconnection, and social media. Journal of LGBT Issues in Counseling, 11(2), 68-87.
Çetin, C. (2023). In what ways is the state gendered? İstanbul Üniversi-tesi Kadın Araştırmaları Dergisi, (27), 7-19. 10.26650/iukad.2023.1261941
Çetin, C. (2025). Visual stratification: Representations of immigrant and refugee women in UK media. Fiscaoeconomia, 9(Toplumsal Cinsiyet Özel Sayısı-Gender Special Issue), 273-292. https://doi.org/10.25295/fsecon.1717131
Chouliaraki, L., & Stolic, T. (2017). Rethinking media responsibility in the refugee ‘crisis’: a visual typology of European news. Media, Cul-ture and Society, 39. https://doi.org/10.1177/0163443717726163
Çüm, B., Kan, İ., & Muslu, B. (2024). Göçün Kadınlaşması: Evli Olmayan Afgan Kadınların Topluma Entegrasyonu Bağlamındaki Yaşam Den-eyimlerinin İncelenmesi. Sosyal Sağlık Dergisi, 4(1), 47-62.
Dahlberg, m., & Thapar-Björket, S. (2023). Conceptualizing xenophobia as structural violence in the lives of refugee women in Gauteng, South Africa. Ethnic and Racial Studies.
Demir, E., & Oklu Yıldırım, M. N. (2023). Ukraynalı mülteci ve sığınmacıların Türk medyasında görünümü ve temsili. İçtimaiyat, 110-127.
Demirbaş, B., & Akyiğit, H. (2018). SURİYELİ MÜLTECİ KADINLARIN ENTEGRASYON SÜRECİNDE SOSYAL AĞLARIN OLUMLU VE OLUMSUZ ETKİLERİ. Muhakeme Journal, 1(2), 123-133.
Diab, J. L. (2025). Hues of refuge: Framing compassion and condemna-tion in refugee portrayals through a political-media cycle of rein-forcement. The Journal of Race, Ethnicity, and Politics. doi:10.1017/rep.2024.36
Esses, V. M., Medianu, S., & Lawson, A. S. (2013). Uncertainty, threat, and the role of the media in promoting the dehumanization of immi-grants and refugees. Journal of social issues, 69(3), 518-536.
Farris, S. (2017). In the name of women's rights: The rise of femo-nationalism. Duke University Press.
Gallego, M., Gualda, E., & Rebollo, C. (2017). Women and refugees in Twitter: Rhetorics on abuse, vulnerability and violence from a gen-der perspective. Journal of Mediterranean Knowledge (ISSN 2499-930X), 2(1).
Ginsberg, J., Mohebbi, M. H., Patel, R. S., Brammer, L., Smolinski, M. S., & Brilliant, L. (2009). Detecting influenza epidemics using search en-gine query data. Nature, 457(7232), 1012-1014.
Gonçalves, I. (2024). Promoting hate speech by dehumanizing meta-phors of immigration. Journalism Practice, 18(2), 265-282.
Google. (2023). Google Trends. Retrieved from https://trends.google.com.
Habıbullah, F. (2023). Türkiye’de yalnız yaşayan Afgan göçmen kadın-ların yaşam hikâyeleri: İstanbul Zeytinburnu örneği. Uluslararası İlişkiler Çalışmaları Dergisi, 3(1), 14-24.
Haslam, N., Bain, P., Douge, L., Lee, M., & Bastian, B. (2005). More human than you: attributing humanness to self and others. Journal of per-sonality and social psychology, 89(6), 937.
Haslam, N. (2006). Dehumanization: An integrative review. Personality and social psychology review, 10(3), 252-264.
Haslam, N., & Loughnan, S. (2014). Dehumanization and infrahumaniza-tion. Annual review of psychology, 65(1), 399-423.
Hassamancıoğlu, U., & Adıbatmaz, F. B. K. (2022). Açık uçlu madde örnekleriyle hipotez kurma ve deney planlama becerilerinin değer-lendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(236), 3359-3392.
Jun, S. P., Yoo, H. S., & Choi, S. (2018). Ten years of research change using Google Trends: From the perspective of big data utilizations and applications. Technological forecasting and social change, 130, 69-87.
Karakaş Aydınbakar, A. (2024). Intergenerational transmission of ma-ternal employment and daughters’ career paths: Evidence from the 2021 Family Structure Survey. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, p. 64.
Kaytaz, E. (2016). Afghan Journeys to Turkey: Narratives of Iimmobili-ty, travel and transformation. Routledge.
Kolesnikova, O., Yigezu, M. G., Gelbukh, A., Abitte, S., & Sidorov, G. (2024). Detecting multilingual hate speech targeting immigrants and women on Twitter. Journal of Intelligent & Fuzzy Systems, JIFS-219350.
Köroğlu, M. A., & Dural, F. N. (2020). Türkiye’ye göç etmiş Suriyeli kadınların toplumsal cinsiyete ilişkin deneyimleri ve sosyal hiz-met. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 1-34.
Koshulko, O., & Kobets, V. (2017). Challenges of Ukrainian female im-migrants and their children in host countries. https://elib.psu.by/bitstream/123456789/30645/1/110-113.pdf
Kostoula, O., & Kronberger, N. (2025). The role of time for refugees’ work: insights from a systematic literature review. Humanities and Social Sciences Communications, 12(1043). https://doi.org/10.1057/s41599-025-05163-6
Küçük, H. (2022). Men and women in the process of migration in the context of gender. Toplumsal Politika Dergisi, pp. 26-37.
Kwak, H., Lee, C., Park, H., & Moon, S. (2010). What is Twitter, a social network or a news media. In Proceedings of the 19th international conference on World wide web (pp. 591-600).
Leyens J-P, Cortes B, Demoulin S, Dovidio J, Fiske S, Gaunt R. 2003. Emotional prejudice, essentialism, and nationalism: the 2002 Tajfel lecture. Eur. J. Soc. Psychol. 33:703–17
Leyens J-P, Rodriguez-Torres R, Rodriguez-Perez A, Gaunt R, Paladino M, et al. 2001. Psychological essentialism and the differential attrib-ution of uniquely human emotions to ingroups and outgroups. Eur. J. Soc. Psychol. 81:395–411
Leyens, J. P., Demoulin, S., Vaes, J., Gaunt, R., & Paladino, M. P. (2007). Infra‐humanization: The wall of group differences. Social Issues and Policy Review, 1(1), 139-172.
Megarry, J. (2020). On the internet, there is no women-only space: male power in digital networks. In The Limitations of Social Media Feminism. Palgrave Macmillan.
Methot-Jones, T., Book, A., & Gauthier, N. (2019). Less than human: psychopathy, dehumanization and sexist and violent attitudes to-wards women. Personality and Individual Differences. 149, 250-260
Meuzelaar, A. (2025). Caring for others who look just like us: The rep-resentation of Ukrainian refugees on Dutch television. Media, Cul-ture & Society, 18. https://doi.org/10.1177/01634437251328201
Moise, A., Dennison, J., & Kriesi, H. (2024). European attitudes to refu-gees after the Russian invasion of Ukraine. West European Politics 47(2), 356-381.
Narlı, N., Özaşçılar, M., & Turkan Ipek, I. (2019). Turkish daily press framing and representation of Syrian women refugees and gender-based problems: Implications for social integration. Journal of im-migrant & refugee studies, 18(1), 1-21.
Özerim, M. G., & Tolay, J. (2020). Discussing the populist features of anti-refugee discourses on social media:an anti-Syrian hashtag in Turkish Twitter. Journal of Refugee Studies, 34(1), 204-218.
Özgür, E., & Deniz, A. (2023). Diaspora mobilization and identity Con-struction of Ukrainian immigrants in Turkey: “Ukrainians Started to Become More Ukrainian”. Nationalities Papers, 52(6), 1393-1412.
Segarra, P., & Prasad, A. (2019). Colonization, migration, and right-wing extremism: The constitution of embodied life of a dispossessed un-documented immigrant woman. Organization, (27(1)), 174-187. https://doi.org/10.1177/1350508419828574
Şenses, N., & Nazlı, H. (2020). Gender, women and precarity: Examples from Turkey. In L. Williams, E. Coşkun, & S. Kaşka (Eds.), Women, Migration and Asylum in Turkey (pp. 49-64). Palgrave Macmillan.
Sullivan, D. (2016). Google now handles at least 2 trillion searches per year. Search Engine Land, 24.
Topçu, E. (2020). Türkiye’deki Suriyeli kadınlar: kurban ya da sosyal girişimci. Mukaddime, 11(1), 97-123.
UNHCR. (2021). Turkey: Fact Sheet https://data.unhcr.org/en/documents/details/85590
UNHCR. (2024). https://www.unhcr.org/emergencies/ukraine-emergency.
Utych, S. (2018). How dehumanization influences attitudes towards immigrants. Boise State University.
Vaes J, Paladino M, Puvia E. 2011. Are sexualized females complete hu-man beings? Why males and females dehumanize sexually objecti-fied women. Eur. J. Soc. Psychol. 41:774–85
Wagler, A., & Cannon, K. J. (2015). Exploring ways social media data inform public issues communication: An analysis of Twitter con-versation during the 2012-2013 drought in Nebraska. Journal of Applied Communications, 99(2), 5.
Xu, Z., & Zhang, M. (2024). How news media visually dehumanize vic-tims of humanitarian crises through framing disparities: A quanti-tative comparative analysis. International Communication Gazette, 86(8), 633-654.
Yamaner, O., & Herzog, B. (2021). The dialectics of invisibilization in Syrian female refugees in Turkey. Revista da Abralin.
Yılmaz, F., Elmas, T., & Eröz, B. (2023). Twitter-based analysis of anti-refugee discourses in Türkiye. Sage Journals.
Young, I. M. (2005). Throwing like a girl. In On Female Body Experi-ence: "Throwing Like A Girl" and Other Essays (p. 171). Oxford Uni-versity Press.
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Kadın/Woman 2000, Journal for Women's Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication, with the work [6 months] after publication simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access)
