Edebiyat Aracılığıyla Toplumsal İletişim ve Kadının Sesi: Emine Semiye’nin Terbiye-i Etfale Ait Üç Hikâye Adlı Eserinde Kadın Temsili

Öz

İletişimin toplumsal boyutunun ön planda olduğu bir iletişim biçimi olan toplumsal iletişim, 19. yüzyılda önemli bir iletişim aracı olan edebiyat aracılığıyla toplumsal meselelerin dile getirilmesine imkân sağlar. Tanzimat Dönemi yazarlarının sanatı toplumun faydasına hizmet edecek bir araç olarak konumlandırdıkları ve toplumsal sorunları edebiyat aracılığıyla dile getirdikleri görülür. Eril sesin hâkim olduğu bu dönemde bir kadın olarak edebiyat dünyasında yer alan Emine Semiye, Osmanlı Dönemi’nde kadın meselesi üzerine düşünen ve bu konuyla ilgili düşüncelerini kaleme aldığı çeşitli yazı türleri aracılığıyla ifade eden ve edebiyatı toplumsal bir iletişim aracı olarak konumlandıran bir yazardır.

Bu dönemde edebiyat toplumsal iletişimi sağlamada önemli bir fonksiyona sahiptir. Süreli bir yayında tefrika hâlinde yayımlanan Terbiye-i Etfale Ait Üç Hikâye kadın sorununa dair kamuoyu yaratmada etkili olmuştur. Birkaç tez ve makalede bahsi geçen Terbiye’i Etfale Ait Üç Hikâye adlı eserin kadın eleştirisini merkeze alan bir bakış açısıyla incelenmesinin 19. yüzyılda kadına bakışın ve kadın sorununun hangi yönleriyle görünür olduğunu aydınlatmada önem arz ettiği düşünülmektedir. Bu düşünceden hareketle çalışmada yapılan eleştirel inceleme aracılığıyla 19. yüzyıl kadın edebiyatına dair literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır.