Kadına Şiddetin Görünüş Şekli Olarak Israrlı Takip ve Filmlerde İşlenişi
DOI:
https://doi.org/10.33831/ar587t84Anahtar Kelimeler:
Israrlı takip- kadına şiddet- medya temsilleri- toplumsal cinsiyet eşitsizliği- şiddetÖz
Amaç: Israrlı takip, kadına yönelik şiddetin sıkça görünmez kılınan, romantik mitlerle meşrulaştırılan biçimlerinden biridir. Medya ve popüler kültürde failin takip, gözetleme ve kontrol davranışları “aşk” ya da “kıskançlık” gibi temalarla sunulmakta, bu da şiddetin normalleşmesine ve sağlıksız ilişki kalıplarının içselleştirilmesine yol açmaktadır. Bu çalışma, ısrarlı takibi çok disiplinli bir yaklaşımla ele alarak, hukuki boyutunu, fail-mağdur dinamiklerini ve medya temsillerini incelemeyi amaçlamaktadır.
Metodoloji: Çalışmada literatür taraması ve niteliksel içerik analizi yöntemleri benimsenmiştir. Israrlı takibin psikolojik etkileri ve hukuki düzenlemeleri incelenmiş; You”, “Doğduğun Ev Kaderindir (My Home My Destiny)”, and “Sleeping with the Enemy (Yatağımdaki Düşman)” yapımları üzerinden medya temsilleri analiz edilmiştir.
Bulgular: Israrlı takip mağdurlarında yoğun kaygı, travma sonrasi stres bozukluğu, sosyal geri çekilme gibi ciddi sonuçlar görülmektedir. Failler eylemlerini genellikle “aşk”, “koruma” ya da “kıskançlık” söylemleriyle gerekçelendirirken, mağdurlar korku ve kafa karışıklığı yaşamakta, yardım aramada gecikebilmektedir. Türkiye’de 2022 yılında ayrı suç olarak tanımlanan “ısrarlı takip”, birçok ülkede de cezalandırılmaktadır. Medya analizinde, olumsuz örnek olarak incelenen “You” ve “Doğduğun Ev Kaderindir” dizilerinde ısrarlı takip romantize edilirken, olumlu örnek olarak incelenen “Sleeping with the Enemy” yapımı, bu şiddeti açıkça travmatik ve tehditkâr olarak sunmaktadır.
Tartışma: Medya, ısrarlı takibi romantikleştirdiğinde şiddet görünmez hâle gelmekte ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği derinleşmektedir. Temsiller, yalnızca yansıma değil, toplumsal algıyı şekillendiren güçlü araçlardır. Türkiye’de yasal düzenleme yapılmış olsa da uygulamada sübjektif yorumlar ve ısrarlı takibin medyada yanlış temsili mağdurun korunmasını zorlaştırmaktadır.
Sonuç: Israrlı takip, önemli etkileri olan bir şiddet türüdür. Medya üreticileri bu eylemleri “aşk” ve “koruma” olarak sunmaktan kaçınmalı, denetleyici kurumlar toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla değerlendirme yapmalı, hukuk uygulayıcıları mağdur odaklı hareket etmelidir. Gençlere yönelik medya okuryazarlığı ve toplumsal cinsiyet eğitimleri desteklenmelidir.
Referanslar
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5271.pdf. Erişim Tarihi: 01.07.2025
6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6284.pdf. Erişim Tarihi: 01.07.2025
Acquadro Maran, D., Varetto, A., Corona, I., & Tirassa, M. (2020). Cha-racteristics of the stalking campaign: Consequences and coping strategies for men and women that report their victimization to police. PLOS ONE, 15(10), e0239703. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0239703
Akıncı, M. (2022). Israrlı takip suçu ve koruma tedbirleri. Ceza Huku-ku Dergisi, 17(1), 211–214.
Almanya. (2007). Strafgesetzbuch – German Criminal Code. https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_stgb/englisch_stgb.html Erişim Tarihi: 01.07.2025.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi. (2009). Opuz v. Turkey, Başvuru No. 33401/02. https://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-92945. Erişim Tarihi: 01.07.2025.
Birleşik Krallık. (1997). Protection from Harassment Act 1997, s. 2A, 4A. https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1997/40/section/4A. Erişim Tarihi: 01.07.2025.
Can, N. (2021). Stalking By Partner In The Context of Violence Norma-lised Myths. In The 10th Anniversary Of The Istanbul Convention, Italian-Turkish Conference (pp. 147-172). https://www.torrossa.com/it/resources/an/5349799# Erişim Tarihi: 21.11.2025
Diehl, E. S. (1999). Stalking: A handbook for victims. Florida.
Doğan, R. (2014). Kadına yönelik şiddetin bir türü olarak ısrarlı takip (stalking) kavramı ve suçu. Ankara Barosu Dergisi, 2, 135–154.
Douglas, K. S., & Dutton, D. G. (2001). Assessing the link between stal-king and domestic violence. Aggression and Violent Behavior, 6(6), 519–546. https://doi.org/10.1016/S1359-1789(00)00018-5
Dunn, J. L. (2005). “Victims” and “Survivors”: Emerging vocabularies of motive for “battered women who stay.” Sociological Inquiry, 75(1), 1–30.
Erbaş, R. (2024). Cinsel Suçlarda Onarıcı Adalet Yaklaşımından Fayda-lanmak Mümkün mü?. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Der-gisi, 10(1), 53-76, dipnot 6.
Fisher, B. S., Cullen, F. T., & Turner, M. G. (2000). The sexual victimiza-tion of college women (NCJ 182369). National Institute of Justice. https://www.ojp.gov/pdffiles1/ nij/182369.pdf
Fransa Ceza Kanunu (2011) Code pénal https://www.legifrance.gouv.fr/codes/article_lc/ LEGIAR-TI000049312743. Erişim Tarihi: 01.07.2025.
Gürgezoğlu Yapar, E., Reva, Z., Akça, B., Olgaç, A., & Yiğitoğlu, Ö. (2023). Analysis of stalking as a risk factor for intimate partner femicide in Turkey. Journal of Awareness, 8(2), 159–167. https://doi.org/10.26809/joa.2016
Gürgezoğlu, E. (2010). Takip/izlemeye ilişkin algının incelenmesi ve mağdur olan/olmayanların kaygı düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi]. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
IMDb. Doğduğun Ev Kaderindir [TV series]. https://www.imdb.com/title/tt11100380/?ref_= nv_sr_srsg_0_tt_1_nm_0_in_0_q_do%C4%9Fdu%C4%9Fun%20ev%20kaderindir. Erişim Tarihi: 01.07.2025.
IMDb. Sleeping With The Enemy [Film]. https://www.imdb.com/title/tt0102945/?ref_= fn_all_ttl_1. Erişim Tarihi: 01.07.2025.
IMDb. You [TV series]. https://www.imdb.com/title/tt35117891/?ref_=fn_all_ttl_3. Eri-şim Tarihi: 01.07.2025.
İspanya Ceza Kanunu. (2016). Spanish Criminal Code. https://www.mjusticia.gob.es/es/Area Temati-ca/DocumentacionPublicaciones/Documents/Criminal_Code_2016.pdf. Erişim Tarihi: 01.07.2025.
İtalya Ceza Kanunu. (2009). Italian Penal Code (Codice Penale). https://www.poliziadistato.it/statics/21/stalking.pdf. Erişim Ta-rihi: 01.07.2025.
Kamphuis, J. H., & Emmelkamp, P. M. G. (2001). Stalking—A contempo-rary challenge for forensic and clinical psychiatry. British Journal of Psychiatry, 179, 206–209. https://doi.org/10.1192/bjp.179.3.206
Karakuş Öztürk, H. (2016). Bir sosyal taciz türü olarak ısrarlı takip – Stalking – sinema filmleri üzerinden bir değerlendirme. Route Edu-cational and Social Science Journal, 3(5), 142–161.
Kelly, L. (1988). Surviving Sexual Violence. Polity Press.
Koca, M., Üzülmez, İ. (2024) Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, 2024.
Kocasakal, Ü. (2015). Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu. Ankara Barosu Dergisi, 2015(2). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/398257.
Lamb, S. (1999). Constructing the victim: Popular images and lasting labels. In S. Lamb (Ed.), New Versions of Victims: Feminists Struggle with the Concept (pp. 108–138). NYU Press.
Lingg, R. A. (1993). Stopping stalkers: A critical examination of anti-stalking statutes. St. John's Law Review, 67(2), 347–381.
Lippman, J. R. (2018). I did it because I never stopped loving you: The effects of media portrayals of persistent pursuit on beliefs about stalking. Communication Research, 45(3), 394–421. https://doi.org/10.1177/0093650214565921.
Loseke, D. R. (2011). Lived realities and formula stories of “battered women.” Journal of Contemporary Ethnography, 40(6), 631–655.
McGlynn, C., Westmarland, N., & Godden, N. (2011). Is restorative jus-tice possible in cases of sexual violence. SASS Research Briefing, 5, 1-4.
Meloy, J. R., & Fisher, H. (2005). Some thoughts on the neurobiology of stalking. Journal of Forensic Sciences, 50(6), 1–9. https://doi.org/10.1520/JFS2004065
Meloy, J. R., & Saunders, R. (1998). The psychology of stalking: Clinical and forensic perspectives (pp. 26–27). Academic Press.
Mullen, P. E., Pathé, M., Purcell, R., & Stuart, G. W. (1999). Study of stal-kers. American Journal of Psychiatry, 156(8), 1244–1249. https://doi.org/10.1176/ajp.156.8.1244
Munk, T., Austin, R. (2023). Stalking in movies: Could you be a victim? In M. Mellins, R. Wheatley, & C. Flowers (Eds.), Young people, stal-king awareness and domestic abuse (pp. 53–69). Palgrave Macmil-lan. https://doi.org/10.1007/978-3-031-32379-9_4
Oxford Wordpower Dictionary. (1994). Oxford Wordpower Dictio-nary. Oxford University Press.
Öntan, Y. (2025) Israrlı Takip Suçu. Onikilevha Yayıncılık.
Özar, S. (2022). Israrlı takip suçu (TCK m. 123/A). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 71(3), 1397–1430. https://doi.org/10.33626/auhfd.1183060.
Özbek, V.Ö., Doğan, K., Bacaksız, P., Tepe, İ., & Erdem, M. D. (2022). Türk ceza hukuku özel hükümler (15. baskı, s. 395). Seçkin Yayıncılık.
Özen, M., Köksal, A. (2019). Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 68(2), 301–326. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/838442
Özgenç, İ. (2022). Türk ceza hukuku özel hükümler (18. baskı, s. 346). Seçkin Yayıncılık.
Polat, O., Gürgezoğlu Yapar, E., Reva, Z., Nalbantoğlu, G., Akça, B., & Yıl-maz, R. (2021). Israrlı Takip/Stalking Raporu: Nisan 2021. İMDAT Derneği. https://www.imdat.org/media/raporlar/stalking_rapor.pdf. Eri-şim Tarihi: 01.07.2025. Redhouse. (2005).
Redhouse Türkçe/İngilizce Sözlük. Redhouse Yayınları.
Regehr, C. (2010). Stalking victims. In Victimology: Theories and appli-cations (pp. 261–285). Pearson Education.
Schwabe, W. (2001). Stalking: The law and its evolution. Law & Psyc-hology Review, 25, 45–68.
Şenses, Ö., & Karaaslan, İ. A. (2023). Toplumsal cinsiyet bağlamında siber takip üzerine yapılan bir araştırma. Türkiye Medya Akademi-si Dergisi, 3(6), 185–215. https://doi.org/10.5281/zenodo.8378628
Sheridan, L., Davies, G. M., & Boon, J. C. W. (2001). Stalking: Perceptions and prevalence. Journal of Interpersonal Violence, 16(2), 151–167. https://doi.org/10.1177/ 088626001016002004
Sheridan, L., Gillett, R., Davies, G. M., Blaauw, E., & Patel, D. (2003). ‘The-re's no smoke without fire’: Are male ex‐partners perceived as mo-re ‘entitled’to stalk than acquaintance or stranger stalkers?. British Journal of Psychology, 94(1), 87-98.
Spitzberg, B. H., & Cadiz, M. (2002). The media construction of stalking stereotypes. Journal of Criminal Justice and Popular Culture.
Tjaden, P., Thoennes, N. (2000). Full report of the prevalence, incidence and consequences of violence against women: Findings from the National Violence Against Women Survey (NCJ 183781). National Institute of Justice and Centers for Disease Control and Prevention. https://www.ojp.gov/pdffiles1/nij/183781.pdf
Türk Ceza Kanunu [2005]. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5237& Mev-zuatTur=1&MevzuatTertip=5. Erişim Tarihi: 01.07.2025.
Türkmen, A. (2010). Yeni bir olgu olarak ısrarlı takip ve taciz (stalking) ve bunun Türk Medeni Hukuku bakımından değerlendirilmesi. Do-kuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11, 1387–1434.
Uyumaz, A., Akdağ, İ. (2015). Türk özel hukukunda şiddet ve ısrarlı takip kavramı ile ısrarlı takip mağdurunun korunması. Gazi Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(2), 45–94.
Ünver, Y. (2009). Ceza Hukuku Açısından Mobbing, Stalking ve Cinsel Taciz Eylemleri. Ceza Hukuku Dergisi, 4(11), 101-127.
Walklate, S. (2017). Victimology: The Victim and the Criminal Justice Process. Routledge.
Yargıtay 14. Ceza Dairesi. (2018). 2015/6195 esas, 2018/2724 karar.
Yargıtay 9. Ceza Dairesi. (2023). 2021/15311 esas, 2023/447 karar.
Yılmaz İmret, H. (2024). Kadına karşı şiddetin bir türü olarak ısrarlı takip suçu (TCK’nın 123/A maddesi). İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1), 1–24.
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Kadın/Woman 2000, Journal for Women's Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication, with the work [6 months] after publication simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access)
