Kadınların Kariyer Gelişimi İçin Stratejiler: Özel Sektörde Çalışan Kadınlar Üzerine Bir Araştırma
DOI:
https://doi.org/10.33831/jws.v19i1.271Anahtar Kelimeler:
toplumsal cinsiyet- kariyer gelişimi- cam tavanı aşma stratejileri- terfi- cam uçurumÖzet
Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, şirketlerde kadınların üst kademe yönetim pozisyonlarına çıkmasında cam tavan, cam uçurum, cam asansör, cam labirent, çifte açmaz ve göstermecilik gibi kariyer engellerini yaratmaktadır. Kadınların, üst kademe yönetim pozisyonlarına yükselebilmeleri için, bu görünmeyen engelleri aşmalarını sağlayacak stratejiler geliştirdikleri saptanmıştır. Bu araştırmanın amacı, kadınların kariyer gelişimi için hangi stratejilerin (cam tavanı aşma stratejileri) daha önemli olduğunu açıklamaktır. Araştırma neden sonuç ilişkisi (açıklayıcı) şeklinde tasarlanmıştır. Veri toplama tekniği ankettir. Chen (2005) tarafından geliştirilen ve Yoğun-Erçen (2008) tarafından uyarlanan beş boyuta ait 15 soruluk kariyer gelişimi ölçeği ile yazarlar tarafından ilave edilen bir boyuta ait 3 soru yoluyla veriler toplanmıştır. Terfi etme düzeyi ise terfi etme sayısı ile ölçülmüştür. Kolayda örnekleme yoluyla Kars ve Erzurum ilinde özel sektörde (telekomünikasyon) en az bir kez terfi alan 77 kadın çalışana ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda genel ve mesleki eğitim alma, sosyal ilişkiler geliştirme, kariyer programlarına katılma, mentörden yardım alma, yüksek performans sergileme ve kişisel yaşamdan feragat etme şeklindeki kariyer geliştirme stratejilerinden sadece “kariyer programlarına katılma” stratejisinin kadınların terfi etmesini pozitif yönde ve anlamlı olarak etkilediği ortaya çıkmıştır.
Referanslar
Atan M. (2015). Radikal Feminizm: Kişisel Olan Politiktir Söyleminde Aile. The Journal of Europe-Middle East Social Science Studies, 1(2): 1-21.
Aydın-Tükeltürk Ş. & Şahin-Perçin, N. (2008). Turizm Sektöründeki Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Kariyer Engelleri ve Cam Tavan Sendromu: Cam Tavanı Kırmaya Yönelik Stratejiler. Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2): 113-128.
Ayhan E. (2016). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Büro ve Temizlik İş Kolunda Çalışan Kadınlarda Toplumsal Cinsiyet Algısının Emzirmeye Etkisinin Değerlendirilmesiyle İlgili Niteliksel Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıpta Uzmanlık Tezi, Eskişehir.
Bramdser G.C. (1996). Women- The New Heroes of the Business World? Women in Management Review, 11(2): 3-17.
Browne K. (2015). Sosyolojiye Giriş (Çev. İbrahim Kaya). İstanbul: Say Yayınları.
Can H. (2005). Organizasyon ve Yönetim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Chen L.Y. (2005). A Study of Glass Ceiling and Strategies for Women’s Career Advancement. Newsletter, 6(2):na.
Deniz M. & Ünal A. (2007). İnsan Kaynaklarının Bir Fonksiyonu Olarak Örgütsel Kariyer Yönetimi ve Bir Uygulama. New World Sciences Academy, 2(2): 101-119.
Doğrul B.Ş. & Tekeli S. (2010). İş-Yaşam Dengesinin Sağlanmasında Esnek Çalışma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2): 11-18.
Dündar G. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları.
Eagly A.H. & Linda L.C. (2007). Through the Labyrinth: The Truth about How Women Become Leaders. MA: Harvard Business School Press.
Ecevit Y. (2011). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. İçinde, Ecevit Y. & Karkıner N. (Eds). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları: 2-29.
Güleç M. (2015). Kadın Çalışanlarda Cam Tavan Sendromunun Örgütsel Vatandaşlığa Etkileri Kuşadası 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Adnan Menderes Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Güney S. (2015). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
Gökkaya V. & Kocacık F. (2005). Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları. Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1): 195-219.
İnandı Y. & Tunç B. (2012). Kadın Öğretmenlerin Kariyer Engelleri İle İş Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2): 203-222.
Jackson J.C. (2001). Women Middle Manager’s Perception of the Glass Ceiling. Women in Management Review, 16(1): 30-41.
Kanter R.M. (1977). Some Effects of Proportions on Group Life: Skewed Sex Rations and Responses to Token Women. American Journal of Sociology, 82(5): 965-990.
Karkıner N. (2013). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. İçinde Kartal B. (Ed.). Sosyoloji II. Eskişehir: Açıköğretim Yayınları: 32-55.
Koçak-Turhanoğlu A. (2012). Sosyoloji, Bilim ve Yöntem. İçinde, Koçak Turhanoğlu A. (Ed). Sosyoloji I. Eskişehir: Açıköğretim Yayınları: 2-33.
Korkmaz H. (2014). Yönetim Kademelerinde Kadına Yönelik Cinsiyet Ayrımcılığı ve Cam Tavan Sendromu. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1): 1-14.
Knutson J.B. & Schmidgall S.R. (1999). Dimensions of the Glass Ceiling in the Hospital Industry. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 40 (6): 64-70.
Lewis A.E. & Fagenson E.A. (1995). Strategies for Developing Women Managers: How They Fulfill Their Objectives? Journal of Management Development, 14(2): 39-53.
Lloyd G. (1996). Erkek Akıl Batı Felsefesinde “Erkek” ve “Kadın” (Çev. Muttalip Özcan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Misra J. & King L. (2013). Kadın, Toplumsal Cinsiyet ve Devlet Politikaları. İçinde, Janoski T., Alford R., Hicks A. & Schwartz M.A. (Ed). Siyaset Sosyolojisi (Çev. Elçin Deniz Ela). Ankara: Phoenix Yayınevi: 681-708.
Nunnally J. C. (1978). Psychometric Theory (2nd ed.). New York: McGraw-Hill.
Önder N. (2013). Türkiye’de Kadın İş Gücünün Görünümü. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1): 35-61.
Parlaktuna İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 10(4): 1217-1230.
Ragins B.R., Townsend B. & Mattis M. (1998), Gender Gap in The Executive Suite: CEO’s and Female Executives Report on Breaking the Glass Ceiling. The Academy of Management Executive, 12(1): 28-42.
Ryan M.K. & S. Haslam A. (2005). The Glass Cliff: Evidence that Women are Over-Represented in Precarious Leadership. British Journal of Management, 16(2): 81-90.
Schneer A.J. & Reitman F. (2002). Managerial Life Without a Wife. Journal of Business Ethics, 37(1): 25-38.
Sezen B. (2008). Örgütlerde Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Cam Tavan Engeli: Orta ve Büyük Ölçekli Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi: Çanakkale.
Soysal A. (2010). Türkiye’de Kadın Girişimciler: Engeller ve Fırsatlar Bağlamında Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1): 83-114.
Soysal A. & Doğan İ. (2015). Kariyer Yönetimi. İçinde, Bakan İ. (Ed), Çağdaş Yönetim Yaklaşımları İlkeler, Kavramlar ve Yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayınları: 125-175.
Şimşek Ş. & Öge S. (2009). Stratejik ve Uluslararası Boyutları ile İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Taşkın E. & Çetin A. (2012). Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısının Cam Tavanı Aşma Stratejilerine Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(1): 19-34.
Topgül S. (2016). İş ve Aile Yaşamı Dengesinin Kadın Çalışanlar Üzerindeki Etkileri. Yönetim ve Ekonomi, 23(1): 217-231.
Tutan F. & Yetişen H. (2009). Türkiye’de Kadının Ekonomik Kalkınmadaki Rolü. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2): 116-131.
Williams C.L. (1992). The Glass Escalator: Hidden Advantages for Men in the “Female” Professions. Social Problems, 39(3): 253-257.
Yıldız S., Alhas F., Sakal Ö. & Yıldız H. (2016). Cam Uçurum: Kadın Yöneticiler Cam Tavanı Ne Zaman Aşar? Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(4): 1119-1146.
Yıldız S. (2017). Toplumsal Cinsiyetin Şirketlere Yansımasında Ortaya Çıkan Ayrımcılık Kavramlarının Ardılları Üzerine Bir Model Önerisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1): 121-138.
Yoğun-Erçen A.E. (2008). Kadınların Cam Tavanı Aşma Stratejileri: Büyük Ölçekli Türk İşletmelerinde Bir İnceleme. Çukurova Üniversitesi, Doktora Tezi.
Zane N.C. (2002). The Glass Ceiling Floor My Boss Walks On: Leadership Challenges in Managing Diversity. The Journal of Applied Behavioral Science, 38(3): 334-354.
Zeyneloğlu S. & Kısa S. (2012). Toplumsal Cinsiyet Bakış Açısıyla Türk ve Dünya Kadınlarının Sosyal Statüsü. Sağlık ve Toplum Dergisi, 22(1): 7-16.
Aydın-Tükeltürk Ş. & Şahin-Perçin, N. (2008). Turizm Sektöründeki Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Kariyer Engelleri ve Cam Tavan Sendromu: Cam Tavanı Kırmaya Yönelik Stratejiler. Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2): 113-128.
Ayhan E. (2016). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Büro ve Temizlik İş Kolunda Çalışan Kadınlarda Toplumsal Cinsiyet Algısının Emzirmeye Etkisinin Değerlendirilmesiyle İlgili Niteliksel Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıpta Uzmanlık Tezi, Eskişehir.
Bramdser G.C. (1996). Women- The New Heroes of the Business World? Women in Management Review, 11(2): 3-17.
Browne K. (2015). Sosyolojiye Giriş (Çev. İbrahim Kaya). İstanbul: Say Yayınları.
Can H. (2005). Organizasyon ve Yönetim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Chen L.Y. (2005). A Study of Glass Ceiling and Strategies for Women’s Career Advancement. Newsletter, 6(2):na.
Deniz M. & Ünal A. (2007). İnsan Kaynaklarının Bir Fonksiyonu Olarak Örgütsel Kariyer Yönetimi ve Bir Uygulama. New World Sciences Academy, 2(2): 101-119.
Doğrul B.Ş. & Tekeli S. (2010). İş-Yaşam Dengesinin Sağlanmasında Esnek Çalışma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2): 11-18.
Dündar G. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları.
Eagly A.H. & Linda L.C. (2007). Through the Labyrinth: The Truth about How Women Become Leaders. MA: Harvard Business School Press.
Ecevit Y. (2011). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. İçinde, Ecevit Y. & Karkıner N. (Eds). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları: 2-29.
Güleç M. (2015). Kadın Çalışanlarda Cam Tavan Sendromunun Örgütsel Vatandaşlığa Etkileri Kuşadası 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Adnan Menderes Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Güney S. (2015). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
Gökkaya V. & Kocacık F. (2005). Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları. Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1): 195-219.
İnandı Y. & Tunç B. (2012). Kadın Öğretmenlerin Kariyer Engelleri İle İş Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2): 203-222.
Jackson J.C. (2001). Women Middle Manager’s Perception of the Glass Ceiling. Women in Management Review, 16(1): 30-41.
Kanter R.M. (1977). Some Effects of Proportions on Group Life: Skewed Sex Rations and Responses to Token Women. American Journal of Sociology, 82(5): 965-990.
Karkıner N. (2013). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. İçinde Kartal B. (Ed.). Sosyoloji II. Eskişehir: Açıköğretim Yayınları: 32-55.
Koçak-Turhanoğlu A. (2012). Sosyoloji, Bilim ve Yöntem. İçinde, Koçak Turhanoğlu A. (Ed). Sosyoloji I. Eskişehir: Açıköğretim Yayınları: 2-33.
Korkmaz H. (2014). Yönetim Kademelerinde Kadına Yönelik Cinsiyet Ayrımcılığı ve Cam Tavan Sendromu. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1): 1-14.
Knutson J.B. & Schmidgall S.R. (1999). Dimensions of the Glass Ceiling in the Hospital Industry. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 40 (6): 64-70.
Lewis A.E. & Fagenson E.A. (1995). Strategies for Developing Women Managers: How They Fulfill Their Objectives? Journal of Management Development, 14(2): 39-53.
Lloyd G. (1996). Erkek Akıl Batı Felsefesinde “Erkek” ve “Kadın” (Çev. Muttalip Özcan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Misra J. & King L. (2013). Kadın, Toplumsal Cinsiyet ve Devlet Politikaları. İçinde, Janoski T., Alford R., Hicks A. & Schwartz M.A. (Ed). Siyaset Sosyolojisi (Çev. Elçin Deniz Ela). Ankara: Phoenix Yayınevi: 681-708.
Nunnally J. C. (1978). Psychometric Theory (2nd ed.). New York: McGraw-Hill.
Önder N. (2013). Türkiye’de Kadın İş Gücünün Görünümü. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1): 35-61.
Parlaktuna İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 10(4): 1217-1230.
Ragins B.R., Townsend B. & Mattis M. (1998), Gender Gap in The Executive Suite: CEO’s and Female Executives Report on Breaking the Glass Ceiling. The Academy of Management Executive, 12(1): 28-42.
Ryan M.K. & S. Haslam A. (2005). The Glass Cliff: Evidence that Women are Over-Represented in Precarious Leadership. British Journal of Management, 16(2): 81-90.
Schneer A.J. & Reitman F. (2002). Managerial Life Without a Wife. Journal of Business Ethics, 37(1): 25-38.
Sezen B. (2008). Örgütlerde Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Cam Tavan Engeli: Orta ve Büyük Ölçekli Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi: Çanakkale.
Soysal A. (2010). Türkiye’de Kadın Girişimciler: Engeller ve Fırsatlar Bağlamında Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1): 83-114.
Soysal A. & Doğan İ. (2015). Kariyer Yönetimi. İçinde, Bakan İ. (Ed), Çağdaş Yönetim Yaklaşımları İlkeler, Kavramlar ve Yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayınları: 125-175.
Şimşek Ş. & Öge S. (2009). Stratejik ve Uluslararası Boyutları ile İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Taşkın E. & Çetin A. (2012). Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısının Cam Tavanı Aşma Stratejilerine Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(1): 19-34.
Topgül S. (2016). İş ve Aile Yaşamı Dengesinin Kadın Çalışanlar Üzerindeki Etkileri. Yönetim ve Ekonomi, 23(1): 217-231.
Tutan F. & Yetişen H. (2009). Türkiye’de Kadının Ekonomik Kalkınmadaki Rolü. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2): 116-131.
Williams C.L. (1992). The Glass Escalator: Hidden Advantages for Men in the “Female” Professions. Social Problems, 39(3): 253-257.
Yıldız S., Alhas F., Sakal Ö. & Yıldız H. (2016). Cam Uçurum: Kadın Yöneticiler Cam Tavanı Ne Zaman Aşar? Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(4): 1119-1146.
Yıldız S. (2017). Toplumsal Cinsiyetin Şirketlere Yansımasında Ortaya Çıkan Ayrımcılık Kavramlarının Ardılları Üzerine Bir Model Önerisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1): 121-138.
Yoğun-Erçen A.E. (2008). Kadınların Cam Tavanı Aşma Stratejileri: Büyük Ölçekli Türk İşletmelerinde Bir İnceleme. Çukurova Üniversitesi, Doktora Tezi.
Zane N.C. (2002). The Glass Ceiling Floor My Boss Walks On: Leadership Challenges in Managing Diversity. The Journal of Applied Behavioral Science, 38(3): 334-354.
Zeyneloğlu S. & Kısa S. (2012). Toplumsal Cinsiyet Bakış Açısıyla Türk ve Dünya Kadınlarının Sosyal Statüsü. Sağlık ve Toplum Dergisi, 22(1): 7-16.
İndir
Yayınlanmış
2017-05-10
Nasıl Atıf Yapılır
Yıldız, S., Vural, M. F., & Savcı, G. (2017). Kadınların Kariyer Gelişimi İçin Stratejiler: Özel Sektörde Çalışan Kadınlar Üzerine Bir Araştırma. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 19(1), 85–100. https://doi.org/10.33831/jws.v19i1.271
Sayı
Bölüm
Makaleler
Lisans
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication, with the work [6 months] after publication simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access)
