"Mesih Annelik": Sosyal Medyada İnşa Edilen Annelik Kimliğinin Söylem Analizi
DOI:
https://doi.org/10.33831/jws.v21i1.64Anahtar Kelimeler:
Açıklayıcı repertuarlar- özne konumları- sosyal medya- annelik kimliğiÖzet
Eleştirel Söylemsel Analiz yönteminin kullanıldığı bu çalışma, Türkiye’de sosyal medya bağlamında annelik kimliğinin kadınlar tarafından inşasını, söylemsel kaynaklar olan açıklayıcı repertuarlar ve özne konumları ile ele almayı amaçlamıştır. Bunun için ilk olarak Facebook ve Instagram kanallarında yer alan fenomen anne profilleri ve annelik gruplarında paylaşılan gönderiler ve bu gönderilere gelen takipçi yorumları incelenmiştir. İkinci olarak birbirinden farklı özelliklere sahip 5 anne ile yarı yapılandırılmış mülakat yapılmıştır. Sosyal medya incelemesi sonucunda “bireysel annelik”, “kadın-erkek eşitsizliği üzerinden annelik”, “yeterince fedakârlık” ve “yetersizlik” olmak üzere 4 açıklayıcı repertuar elde edilmiştir. Özne konumları olarak da fenomen anneler için “duyurucu, öğretici, aydınlatıcı, yol gösterici, nasihat edici ve rol model olarak alınabilecek kişi” konumları tespit edilmiştir. Fenomen annelerin takipçileri için ise “fenomen annenin öğreticiliği, yol göstericiliği ve rol modelliğini kabul edenler ve kabul etmeyenler” şeklinde özne konumları tespit edilmiştir. Mülakat yapılan katılımcı annelerin konuşmalarında ise “öngörülemeyen annelik”, “denge kurma olarak annelik” ve “bireysel değişim olarak annelik” olmak üzere 3 açıklayıcı repertuar tespit edilmiştir. Belirlenen özne konumları ise “zahmet çeken kişi” konumu ve “olması gerekeni olan kişi” konumu şeklindedir. Görüşmelerde tespit edilen annelik kimliğinin inşasında kullanılan açıklayıcı repertuarların, sosyal medya bağlamında kullanılan açıklayıcı repertuarlarla benzeştiği ve farklılaştığı noktaların olduğu görülmüştür. Her iki bağlamda kullanılan özne konumlarının ise farklılaşmadığı belirlenmiştir. Sonuçlar, Türkiye'de feminizm, annelik üzerine yapılan önceki çalışmalar ve sosyal medyada benlik sunumu bağlamında tartışılmıştır.
Referanslar
Akbulut, T.N. (2004). Türk Televizyonunda Kadın Söylemi. Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma, Cilt:2, 157-162.
Akça, E.B. (2015). Medyada Annelik Temsilleri ve Anne Savaşları: Haftanın Annesi Yarışma Programının Analizi. Kadın/Woman 2000, 162, 91-112.
Alparslan, B. (2020). Nesiller Arası Aktarımda Kadınlık Annelik İnşaları. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Arkonaç, S. (2014). Psikolojide Söz ve Anlam Analizi. Ayrıntı Yayınları: 2008.
Badinter, E. (2011). Kadınlık mı Annelik mi? (çev.) İstanbul: İletişim.
Berber, N. “1980’lerden Bugüne Türkiye Kadın Hareket(ler)i”, (Çevrimiçi)
https://tr.boell.org/tr/isyan-direnis-kazanim-turkiyede-kadin-hareketi, 1 Nisan.2018.
Buldur, A. N. (2009). “A Qualitative Investigation of Maternal Representations in Pregnancy and Early Motherhood” Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Burke, P. J., & Tully, J. C. (1977). The Measurement of Role Identity Social Forces, 55(4), 881–897.
Büyükbaykal, I.C. (2007). Medyada Kadın olgusu. İstanbul Üniveristesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2, 25-26.
Büyükşener, E. (2009). Türkiye’de Sosyal Ağların Yeri ve Sosyal Medyaya Bakış, Türkiye’de İnternet Konferansı Bildirileri Kitabı içinde (ss.39-44). İstabul: Bilgi Kitapevi.
Çaha, Ö. (2001). “Türkiye’de Kadın Hareketi Tarihi: Değişen Bir Şey Var mı?”, (Çevrimiçi) http://kadem.org.tr/turkiyede-kadin-hareketinin-tarihi-degisen-bir-sey-varmi/, 1 Nisan 2018.
Çoker, Ç. (2007). Bir Sosyal Fenomenin Değerlendirilmesinde Üniversite Öğrencilerinin Kullandığı Söylemler ve Kaynakları.(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Edly, N. (2001). “Analisying Mascunility: Interpretative Repertoires, Ideological Dilemmas and Subject Positions” Discourse as Data a guide for Analysis, SAGE publication, pp. 189-228.
Elçi, E. (2010). ‘Kadın Olma’nın Anlamının Kadınların Söylemindeki İnşası ve Bu Söylemi Yaparken Kullanılan Dilsel Kaynaklar. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Fischler. C. (1986). Learned versus spontaneous dietetics: french mothers views of what children should eat. Social Science İnformation . 25/4, 945-965.
Goffman, Erving (2009) Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, Çev. Barış Cezar. Ankara: Metis Yayınları
Göker, G. (2015). İletişimin McDonaldlaşması: Sosyal Medya Üzerine Bir İnceleme. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10/2, 389-410.
Işık, Y.S. (2015). Küresel Kültürel Değişim ve Yeni Annelik: Ankara Kamil Ocak Mahallesi Örneği. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 50:48-75.
John N.Berry , "Educate Library Leaders,” Library Journal, February 15, 1998 , (Çevrimiçi) http//www.epnet.com/ehost, 3 Nisan 2000.
Oyserman, D. ve James, L. (2011). Handbook of Identity Theory and Researche, Springer: London.
Özkalp, E. (2004). Davranış Bilimlerine Giriş. Anadolu Üniversitesi Web-Ofset: Eskişehir.
Öztan. E.(2015). Annelik, Söylem ve Siyaset. Cogito, 81:97-105.
Schmitt, D.P. (2003). Are men universally more dismissing than women? Gender differences in romantic attachment across 62 cultural regions. Personal Relationships (s.307–331).
Sever, M. (2015). “ Kadınlık, Annelik, Gönüllü Çocuksuzluk: Elisabeth Badinter’den Kadınlık mı Annelik mi?, TinaMiller’dan Annelik Duygusu: Mitler ve Deneyimler ve Corinne Maier’den No Kid üzerinden bir karşılaştırmalı okuma çalışması.” Fe Dergi: Feminist Eleştiri 7/2: 72-84.
Solmuş, T. (2012). Kadınlık ve Annelik Psikolojisi, Nobel: Ankara.
Stets, J. E.,&Burke, P. J. (2000). Identity theory and social identity theory. Social Psychology Quarterly, 63 (3), 224–237.
Şişman, N. (2017). Anneliğin Gizli ve Aşikar Tarihi. Nihayet Dergi, 28: 20-23.
Tajfel, H. ve Turner J.C. (1979). A integrative theory of intergrup conflict. W.G. Austin S.Worchel (Eds.) The Social Psychlogy of İntergrup Reletions. California: BrooksCole.
Teke, G. S. (2014). Dönüşen Anneliğe Yönelik Netrografik Bir Analiz: Blogger Anneler. Milli Folklor, 103:32-47.
Twenge, J.M. (2007). Ben Nesli, Çev. Esra Öztürk, Kaknüs Yayınları: İstanbul.
Uğurlu, E.G. (2013).Annelik Rolünün Öğrenilme Sürecinde Medyanın Rolü. Sosyal Bilimler Estitüsü Dergisi,34, 1-24.
Uluğtekin, M.G. (2002). A Sociological Analysis of Motherhood Ideology. Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüAnkara.
Vatandaş, C.(2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, 35: 29-56.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication, with the work [6 months] after publication simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access)
