“Eşitlik - Farklılık” Tartışması Ekseninde Freud'a Feminist Yanıtlar

Beauvoir, Irigaray and Mitchell'i Yeniden Okumak

Özet

Freudyen psikanaliz, feminist teorinin farklı yaklaşımları çerçevesinde çokça tartışılmış, özellikle de biyolojik determinizmi savunmakla eleştirilmiştir. Aslında feminist teorisyenler, Freud’un analiz çerçevesini tartışırken aynı zamanda dişi öznelliğin nasıl tanımlanabileceğini, ve “eşitlik/farklılık” eksenindeki farklı feminist argümanları da tartışmaktadırlar. Bu çalışma, Freud’a feminist eleştirileri, feminist teorinin farklı kanatları arasındaki farkı belirlemekte en etkin tartışma olan eşitlik / farklılık tartışması ekseninde incelemektedir. Çalışma, bu çerçevede, Luce Irigaray, Simone de Beauvoir ve Juliet Mitchell’in çalışmalarına odaklanarak, Freudyen psikanalize üç farklı feminist yaklaşımın analizini yapmaktadır. Beauvoir ve Irigaray, Freudyen yaklaşımı, erkek özneyi temel ve esas özne olarak aldığı gerekçesiyle eleştirmektedirler. Ancak Beauvoir bu eleştirisinde eşitlikçi feminist argümanlar öne sürerken, Irigaray dişi öznenin farklılığının altını çizmeyi önermektedir. Juliet Mitchell ise, psikanalizin biyolojik determinizme dayandığı savını reddetmekte, Freudyen yaklaşımın tarihsel ve toplumsal gerçekliğin mirasının bilinçaltındaki izdüşümünü anlamamıza yardımcı olduğunu önermektedir. Mitchell’in yaklaşımına göre, Freudyen psikanalizin amacı, bilinçaltındaki ataerkiyi meşrulaştırmak değil, analiz etmektir.