İkili Olmayan Cinsel Kimliklerin Çağdaş Sanat Pratiğinde İfadesi

Yazarlar

  • Ebru Dede

DOI:

https://doi.org/10.33831/jws.v18i2.250

Anahtar Kelimeler:

çağdaş sanat- cinsel kimlik- postfeminizm

Özet

Postfeminist kuramcılar ve sanatçılar, iktidar ve kültürel normlar tarafından birbirlerini tamamlamaları için üretilen eril ve dişil cinsel kimliklerin sınırlarını yapı söküme uğratmayı amaçlar. Çağdaş sanatçıların çalışmaları ve performansları, felsefi, psikanaliz araştırmaları ve kültürel tartışmaları olduğu kadar queer yaşamın gerçeklerini de görselleştirir. Bedenlerinin maskesini indirir ve cinsel farklılıklarının doğal olarak mümkün olabileceğini gösterir. Bu sanatçıların eylemleri, onları politik olarak anormal kabul eden hiyerarşileri altüst etmek ve yeni bir sosyal ortam çağrısında bulunmaktır. Bu çalışmada yer alan çağdaş sanat çalışmaları ve performanslar, postfeminist teoriler, sanatçı konuşmaları ve metinleriyle ilişkilendirilerek yorumlanmıştır. Psikanaliz, Postyapısalcılık ve Çağdaş Sanatta Cinsel Kimlikler bölümünde, Derrida’nın ‘différance’ kavramına, Freud ve Lacan’ın cinsel kimlik araştırmalarına yer verilmiş, ve aynı zamanda çağdaş sanatın cinsel kimlik ayrımlarına sağlayacağı katkı ele alınmıştır. “Performatif Beden: İçselleştirilemeyen Toplumsal Cinsiyet Göstergeleri” bölümünde, Lazlo Pearlman’ın beklenmedik beden performansı, Tai Lin’in izleyicide duygusal bağ kurmayı amaçlayan resmi, Taner Ceylan’ın aynı anda içe ve dış dünyaya bakan iki ruhu anlatan resmi ve eşcinsel çift olan Elmgreen ve Dragset’in eşcinselleri sıradan insanlar gibi gösteren çalışması Judith Butler’ın performatif beden kuramı referans alınarak yorumlanmıştır. Bedene İlişkin Kodların Dönüştürüldüğü Çağdaş Sanat Örnekleri bölümünde, Nina Arsenault’un bir dizi operasyonla erkeklikten kadınlığa bedensel dönüşümü, David LaChapelle’in Venüs’e benzeyen kadına penis eklediği manipülasyonu, Marc Quinn’in cinsiyet değişikliği operasyonundan sonra hamile olmaya karar veren Thomas Beatie heykeli, Foucault’nun bireyin bedenini dönüştürme hakkı bulunduğuna dair görüşü kapsamında tartışılmıştır. Queer Terimi Odaklı Çağdaş Sanat Çalışmaları bölümünde, Butler ve Marinucci’nin bu terim ile ilgili görüşleri ele alınırken, aynı zamanda Nan Goldin, Del LaGrace Volcano, Sergio Zevallos ve Karolina Bregula’nın çalışmaları yorumlanmıştır. Çalışmaları ve performanslarıyla, Nan Goldin üçüncü bir cinsiyet isterken, Del LaGrace Volcano queer bedeni kendi imkânsızlıkları içinde açıklamaya çalışır, Sergio Zevallos queer bedenlerin ıstıraplarını gösterirken, Karolina Bregula insanların queer bedenlere alışmasını arzulamaktadır.

Referanslar

Akay A. (Ekim 1995). Michel Foucault İktidar ve Direnme Odakları. İstanbul:Bağlam Yayınları.
Akay A. (Ağustos 1999). Yapıbozma ve Plastik Sanatlar. Toplumbilim (Jacques Derrida Özel Sayısı), 2(10):15-25.
Akay A. (Ağustos 2005). Sanatın Durumları. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Ancet P. (Kasım 2010). Ucube Bedenlerin Fenomenolojisi (Çev. Ersel Topraktepe). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bradley H. (2007). Gender. Cambridge: Polity Press.
Butler J. (2004). Undoing Gender. Newyork: Routledge.
Butler J. (Bahar 2009). Toplumsal Cinsiyet Düzenlemeleri (Çev. Begüm Kovulmaz). Cogito Üç Aylık Düşünce Dergisi, 58: 73-92.
Butler J. (2007). Taklit ve ‘Toplumsal Cinsiyet’e Karşı Durma (Çev. Osman Akınhay). İstanbul: Agora Kitaplığı.
Butler J. (Aralık 2012). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi (Çev. Başak Ertür). 3.Bs. İstanbul: Metis Yayıncılık.
Butler J. (2014). Bela Bedenler (Çev. Cüneyt Çakırlar & Zeynep Talay). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Candansayar S. (Bahar 2011). Tıbbın (eş)cinselliğe Bakışı İçin Bir Arkeoloji Denemesi. Cogito Üç Aylık Düşünce Dergisi (Cinsel Yönelimler ve Queer Kuram Sayısı), 65-66:149-166.
Foucault M. (Ekim 2001a). Kelimeler ve Şeyler İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi.
Foucault M. (Ekim 2001b). Yapısalcılık ve Postyapısalcılık (Çev. Ümit Umaç & Ali Utku). İstanbul: Birey Yayıncılık.
Foucault M. (Bahar 2011). Herculine Barbin’e Giriş (Çev. Tolga Yalur & Berfu Şeker). Cogito Üç Aylık Düşünce Dergisi (Cinsel Yönelimler ve Queer Kuram Sayısı), 65-66:132-139.
Foucault M. (2012). İktidarın Gözü Seçme Yazılar (Çev. Işık Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Foucault M. & Le Bitoux J. (Yaz 2012). ‘Şen / Gey Bilim' Söyleşi. Çev. Şeyda Öztürk. Cogito Üç Aylık Düşünce Dergisi, 70-71:258-274
Foucault M. (2014). Özne ve İktidar Seçme Yazılar: 2 (Çev. Işık Ergüden & Osman Akınhay). 4. Bs. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Freud S. (2009). Cinsellik Üzerine. Çev. Seher Kutlu. Ankara: Alter Yayıncılık.
Freud S. (Haziran 2014). Sevgi ve Cinsellik Üzerine. Çev. Akın Kanat. 19.Bs. İzmir: İlya İzmir Yayınevi.
Grosz E. (Bahar 2011). Deneysel Arzu: Queer Öznelliğini Yeniden Düşünmek (Çev. Erkal Ünal). Cogito Üç Aylık Düşünce Dergisi (Cinsel Yönelimler ve Queer Kuram Sayısı), 65-66:7-36.
Halberstam J. (Ekim 2013). Çuvallamanın Queer Sanatı (Çev. İpek Tabur). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Hoenes J. (Bahar 2012). Queer Art of Looking On the Art of Del LaGrace Volcano. Çev. Lisa Glaver. The Archive. The Journal of the Leslie/Lohman Museum of Gay and Lesbian Art, 43:7-9.
Holmes M. (Bahar 2011). İnterseks: Tehlikeli Bir Farklılık (Çev. İmge Oranlı). Cogito Üç Aylık Düşünce Dergisi (Cinsel Yönelimler ve Queer Kuram Sayısı), 65-66:99-123.
Kajpust J. (Yaz 2010). Tai Lin Beyond Black & White. The Archive. The Journal of the Leslie/Lohman Museum of Gay and Lesbian Art, 35:13-16.
Kollias H. (2013). Another Man is an Other: Impersonal Narcissism, Male Homosexuality, Perversion. Textual Practice, 27(6): 991-1011.
Lacan J. (2002). Ecrits A Selection (Çev. Bruce Fink). New York: W.W.Norton & Company, Inc.
Lacan J. (1991). The Seminar of Jacques Lacan. The Ego in Freud’s Theory and in the Technique of Psychoanalysis 1954-1955. Ed. Jacques-Alain Miller. Çev. Sylvana Tomaselli. New York: W.W. Norton&Company.
Lopez M.A. (2014). Toxic Exorcisms. Sergio Zevallos in the Grupo Chaclacayo (Çev. Rebecca Close). Mali: Museo de Arte de Lima.
Marinucci M. (2010). Feminism is Queer. The Intimate Connection Between Queer and Feminist Theory. London: Zed Books Ltd.
Miller J.A. & Fink B. (Eds.) (1999). On Feminine Sexuality: The Limits of Love and Knowledge. The Seminar of Jacques Lacan Book XX Encore 1972-1973. (Çev. Bruce Fink) New York: W.W. Norton & Company.
Newman S. (2006). Bakunin’den Lacan’a Anti-Otoriter Yanizm ve İktidarın Altüst Oluşu (Çev. Kürşad Kızıltuğ). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Nicholson L.J. (1990). Feminism/Postmodernism. New York: Routledge.
Nuyen A.T. (1989). Derrida’s Deconstruction: Wholeness and Différance. The Journal of Speculative Philosophy, (1): 26-38.
Pearlman L. (March 2015). ’Dissemblage’ and ‘Truth Traps’: Creating Methodologies of Resistance in Queer Autobiographical Theatre. Theatre Research International, 40(1):88-91.
Silberman S.C. (Fall 2011). Thinking, Talking, Seeing, Photographing without that ‘Prick in Your Heads’. The Archive. The Journal of the Leslie/Lohman Museum of Gay and Lesbian Art, 40:10-13.
Sohn A-M. (Eylül 2013). Cinsiyetli Beden. Bedenin Tarihi 3. Bakıştaki Değişim: 20. Yüzyıl. Yayına Haz. Alain Corbin vd. (Çev. Saadet Özen). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Şahiner R. (Şubat 2015). Çağdaş Sanatta Temsiliyet Krizi Çağdaş Kuramlar ve Güncel Tartışmalar. Ankara: Ütopya Sanat Dizisi.
Volcano D. (Bahar 2012). Artist Statement: Del LaGrace Volcano On Del LaGrace Volcano. The Archive. The Journal of the Leslie/Lohman Museum of Gay and Lesbian Art, 43:.5-6.
Wright E. (2002). Lacan ve Postfeminizm (Çev. Ebru Kılıç). İstanbul: Everest Yayınları.
Yıldız E. (Bahar 2011). Queer ve Sessizliğin Reddi. Cogito Üç Aylık Düşünce Dergisi (Cinsel Yönelimler ve Queer Kuram Sayısı): 65-66:395-410.

İnternet Kaynakları
Arsenault N. (2012). Interview with Patricia Aldridge. İnternet adresi: https://vimeo.com/52110830. Erişim tarihi: 02.06.2015.
Blidner R. (2014). ‘Pregnant Man’ arrested for stalking ex-wife with GPS tracking device: reports. İnternet adresi: http://www.nydailynews.com/news/crime/pregnant-man-arrested-stalking-ex-wife-reports-article-1.2020805. Erişim tarihi: 03.06.2015.
Ceylan T. (2013). İstanbul Modern Sanat Müzesi’nde Röportaj Video Kaydı. İnternet adresi: https://www.youtube.com/watch?v=fV2Dq-e0OYk. Erişim tarihi: 03.06.2015.
Diduszko-Zyglewska A. (2013). What is Art Translating Agency? (Çev. Eliza Jakubiak & Casey Engels). İnternet adresi: http://karolinabregula.com/index.php/portfolio/texts/en#text28. Erişim tarihi: 02.06.2015.
Elmgreen & Dragset. (2009). Venedik Bienali’nde Röportaj. İnternet adresi: http://www.tate.org.uk/context-comment/video/venice-biennale-elmgreen-dragset. Erişim tarihi: 04.06.2015.
Goldin N. (Güz 1991). Art: Interview Nan Goldin by Stephen Westfall. BOMB Artists in Conversation. Nr. 37. İnternet adresi: http://bombmagazine.org/article/1476/nan-goldin. Erişim tarihi: 15.05.2015.
La Chapelle D. (2014a). Artist Talk. Life Ball Lecture. Osctlicht Galerie, Vienna. İnretnet adresi: http://www.davidlachapelle.com/video/ostlich tgalerie-life-ball-lecture/. Erişim tarihi: 15.05.2015.
La Chapelle, D. (2014b). Artist Talk. “Once in the Garden”. Osctlicht Galerie, Vienna. http://www.davidlachapelle.com/video/ostlicht-galeri e-interview/ (Erişim tarihi: 15.05.2015)
Pearlman L. (2015). Performing the Explicit Queer Body. Sanatçının profesyonel internet sitesi. İnternet daresi: http://www.lazlopearlman.com/presenting-writing-teaching. Erişim tarihi: 15.05.2015.
Zaya O. (2011). Elmgreen & Dragset’s “Amigos” at Galeria Helga de Alvear, Madrid.İnternet adresi: http://www.art-agenda.com/reviews/elmgreendragset%E2%80%99s-amigos-at-galeria-helga-de-alvear-madrid/. Erişim tarihi: 04.06.2015.
Zieba M. (2016) Speakers’ Corner IX – How to Look at Contemporary Art?. İnretnet adresi: http://pixersize.com/blog/en/22780/speakers-corner-ixhow-to-look-at-art. Erişim tarihi: 19.09.2016.

Görsel Kaynaklar
Resim 1: İnternet adresi: https://www.tumblr.com/searc/lazlo%20pearlman. Erişim tarihi: 14.05.2015.
Resim 2: İnternet adresi: http://www.leslielohman.org/the-archive/no35/ARCHIVE%2035%20for%20WEB%20(spreads).pdf. Erişim tarihi: 02.06.2015.
Resim 3: İnternet adresi: http://www.mixedmedia-berlin.com/project.php?id=446&section=artists. Erişim tarihi: 08.05.2015.
Resim 4: İnternet adresi: http://www.adamintown.com/wp-content/uploads/2013/04/Beyaz_Fonda_Alptuval.jpg. Erişim tarihi: 13.05.2015.
Resim 5: İnternet adresi: http://issuu.com/yyzbuddies/docs/previewcatalogue_copy?e=2736990/3396477. Erişim tarihi: 18.05.2015.
Resim 6: İnternet adresi: http://www.davidlachapelle.com/series/once-inthe-garden/. Erişim tarihi: 08.05.2015.
Resim 7: İnternet adresi: http://whitehotmagazine.com/articles/2010-marcquinn-white-cube /2073. Erişim terihi: 08.05.2015.
Resim 8: The Archive (Fall 2011). The Journal of the Leslie/Lohman Museum of Gay and Lesbian Art 40: 11. İnternet adresi: http://www.leslielohman.org/the-archive/no51/issue51.pdf. Erişim tarihi: 08.05.2015.
Resim 9: İnternet adresi: http://bombmagazine.org/article/1476/nan-goldin. Erişim tarihi: 15.05.2015.
Resim 10: İnternet adresi: http://www.leslielohman.org/the-archive/no43/LeslieLohmanArchive43.pdf. Erişim tarihi: 08.05.2015.
Resim 11: İnternet adresi: https://d1ycxz9plii3tb.cloudfront.net/additional_images/52e8ffa7a09a679d4f00013a/large.jpg. Erişim tarihi: 07.05.2015.
Resim 12: İnternet adresi: http://karolinabregula.com/index.php/portfolio/project/pl/62. Erişim tarihi: 02.06.2015.

İndir

Yayınlanmış

2017-10-10

Nasıl Atıf Yapılır

Dede, E. (2017). İkili Olmayan Cinsel Kimliklerin Çağdaş Sanat Pratiğinde İfadesi. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 18(2), 1–29. https://doi.org/10.33831/jws.v18i2.250