Kentler Toplumsal Cinsiyetsiz Değildir: Türkiye’de Kentsel Mekânın Üretiminin Feminist Bir Eleştirisi
DOI:
https://doi.org/10.33831/jws.v18i1.264Anahtar Kelimeler:
kent- neoliberalizm- söylem ve mekân- feminist coğrafya- TürkiyeÖzet
Feministlerin öne sürdüğü gibi; çağdaş kentler ve onların sosyo-mekânsal yapıları, sanayi sonrası toplumlarda ev ve iş, kamusal ve özel mekânın ayrışmasını takiben üretim ve yeniden üretim sorumluluklarının toplumsal cinsiyete göre bölünmüş olmasından ötürü toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini (kadınların aleyhine olacak şekilde) sürdürülmesinde ve yeniden üretiminde önemli bir yere sahiptir. Feminist coğrafya araştırmaları kadınların günlük yaşamlarında karşılaştıkları mekânsal kısıtları ve kentin bölgelerine erişim zorluklarını araştırmaktadır. İlgili alanyazında, çevrenin erkek bakış açısıyla ve neoliberal kent politikalarının kendine özgü doğası vasıtasıyla bizatihi erkekler tarafından planlanmakta olduğunu öne sürülmektedir. Bu çalışma, Türkiye özelinde, kentlerin cinsiyetlenmiş mekânları hakkındaki tartışmalara eleştirel feminist analizle katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Çalışmada erkek egemen çevrenin küresel ve yereldeki mekânsal süreçleri incelenerek cinsiyetci bakış açısının inşa edilmiş çevrenin tasarımında ve yönetiminde Türkiye kentlerini biçimlendirme tarzı eleştirel söylem analiziyle ele alınmaktadır. Analiz bulguları neoliberal dönüşüm ve buna bağlı kentsel politikaların cinsiyetlenmiş kentsel mekânın üretiminde önemli bir rol üstlendiği ve ayrıca bireylerin kentsel alanlara kullanım ve erişimindeki cinsiyet eşitsizliklerini meşrulaştırdığına işaret etmektedir.
Referanslar
Acar-Savran G. (2013). Beden Emek Tarih: Diyalektik Bir Feminizm İçin. İstanbul: Pusula Yayıncılık.
Akpınar A.; Bakay G. & Dedehayır H. (2009). Sunuş: Neden Kadın ve Mekân? İçinde, Akpınar A.; Bakay G. & Dedehayır H. (Der.), Kadın ve Mekân: Tutsaklık mı? Sultanlık mı? İstanbul: Turkuvaz Kitapçılık ve Yayıncılık: 11-17.
Anthamatten P. & Hazen H. (2010). An Introduction to the Geography of Health. London: Routledge, Taylor & Francis Group.
Beck U. (2014). Risk Toplumu: Başka Bir Modernliğe Doğru (Çev. Özdoğan K. & Doğan B. 2. Baskı. İstanbul: İthaki Yayınları.
Benko G. & Strohmayer U. (1997). Space & Social Theory: Interpreting Modernity and Postmodernity. Oxford: Blackwell.
Bilgin N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar. 3. Baskı. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Bilton T.; Bonnett K.; Jones P.; Lawson T.; Skinner D.; Stanworth M. & Webster A. (2009). Sosyoloji (Çev. İnal K.; Kartal Y.; Özkale N.; Toraman K.; Özkan Y. & Güngen A.R. Siyasal Kitabevi: Ankara.
Bondi L. (1998). Gender, Class, and Urban Space: Public and Private Space in Contemporary Urban Landscapes. Urban Geography, 19(2): 160-185.
Brenner N. & Theodore N. (2002). Cities and the Geographies of “Actually Existing Neoliberalism”. Antipode, 34(3): 349-379.
Cornwall A.; Gideon J. & Wilson K. (2008). Introduction: Reclaiming Feminism: Gender and Neoliberalism. IDS Bulletin, 39(6): sayfa no.1-9.
Hall S.; Massey D. & Rustin M. (2013). After Neoliberalism: Analysing the Present. Soundings: A Journal of Politics and Culture, 53: 8-22.
Hart C. & Lukeš D. (2009). Cognitive Linguistics in Critical Discourse Analysis: Application and Theory. Cambridge: Scholars Publishing.
Jarvis H.; Kantor P. & Cloke J. (2009). Cities and Gender. London: Routledge, Taylor & Francis Group.
Jarvis H. (2007). Home Truths About Careless Competitiveness. International Journal of Urban and Regional Research, 31 (1): 207-214.
Jensen O.B. (1997). Discourse Analysis & Socio-spatial Transformation Processes: A Theoretical Framework for Analysing Spatial Planning. Working Paper No: 61, Aalborg: University of Newcastle, School of Architecture, Planning & Landscape, Global Urban Research Unit.
Knox P. & Pinch S. (2010). Urban Social Geography: An Introduction. Sixth Ed. Harlow: Prentice Hall.
Knox P. & Pinch S. (2006). Urban Social Geography: An Introduction. Fifth edition. Harlow: Prentice Hall.
Ledwith S.; Woods R. & Darke J. (2000). Women and the City. İçinde, Darke J.; Ledwith S. & Woods R. (Eds.), Women and the City: Visibility and Voice in Urban Space. New York: Palgrave: 1-10.
Lefebvre H. (1991). The Production of Space (Çev. Nicholson S. D.). Oxford: Blackwell Publishing.
McDowell L. (2007). Gender, Identity and Space: Understanding Feminist Geographies. Third edition. Minneapolis: University of Minnesota Press.
McDowell L. (2004). Work, Workfare, Work / Life Balance and Ethic of Care. Progress in Human Geography, 28(2): 145-163.
McLean H. (2014). Digging into the Creative City: A Feminist Critique. Antipode, 46(3): 669-690.
Moghadam V. M. (1993). Modernizing Women: Gender & Social Change in the Middle East. London: Lynne Rienner Publishers.
Molyneux M. (2008). The “Neoliberal Turn” and the New Social Policy in Latin America: How Neoliberal, How New? Development and Change, 39(5): 775-797.
Molyneux M. (2006). Mothers at the Service of the New Poverty Agenda: Progresa / Oportunidades, Mexico’s Conditional Transfer Programme. School Policy and Administration, 40(4): 425-449.
Pasin B. (2013). Femaleness, Femininity and Feminotopia: The Female Hamam as a Homosocial Space. Kadın / Woman 2000: Kadın Araştırmaları Dergisi / Journal for Women’s Studies, 14 (1): 55-77.
Richardson T. & Jensen O B. (2003). Linking Discourse and Space: Towards a Cultural Sociology of Space in Analysing Spatial Policy Discourses. Urban Studies, 40(1): 7-22.
Ritzdorf M. (1989). The Political Economy of Urban Service Distribution. İçinde, Rich R. (Ed.),The Politics of Urban Public Services. Lexington, MA: Lexington Books.
Roberston R. (2012). Globalisation or Glocalisation? Journal of International Communication, 18(2): 191-208.
Ruiz J.R. (2009). Sociological Discourse Analysis: Methods and Logic. Forum: Qualitative Social Research Sozialforschung, 10(2). Internet adresi: http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/1298/2 882. Erişim tarihi:18.12.2015.
Siyasi Haber (2016). Haberler: Erkek Taraftar Kadın Mankene Galatasaray Forması Giydirip Yaktı. Internet adresi: http://siyasihaber2.org/erkek-taraftar-kadin-mankene-galatasaray-formasi-giydirip-yakti. Erişim: 15.2.2016.
Spain D. (2005). Space and Status. İçinde, Kleniewski N. (Ed.), Cities and Society. Malden: Blackwell Publishing: 43-53.
Şentürk L. (2013). Kanaatlerden Yoruma Mimarlık ve Kent: ‘Kısıtlanıyoruz Hayatta Eğer Cinsiyetin Bayansa’. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 14(1): 29-54.
United Nations Development Programme (UNDP) (2015). Human Development Report 2015: Work for Human Development. New York: UN.
Valentine G. (2005). Geography and Ethics: Moral Geographies? Ethical Commitment in Research and Teaching. Progress in Human Geography, 29(4): 483-487.
Van Dijk T. (2015). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. İçinde, (Haz. Çoban B. & Özarslan Z) (Çev. Ateş N.) 2. Baskı. Söylem ve İdeoloji. İstanbul: Su Yayınevi:15-97.
Walby S. (2014). Patriyarka Kuramı (Çev: H Osmanoğlu). Ankara: Dipnot Yayınları.
Wilson E. (1991). The Sphinx in the City: Urban Life, the Control of Disorder, and Women. London: Verso.
Yüceşahin M.M. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve Mekânın Karşılıklı İlişkisi: Patriyarkanın Sosyal Mekânı Örgütleyişine Dair Bir Tartışma. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 17(1): 73-101.
Akpınar A.; Bakay G. & Dedehayır H. (2009). Sunuş: Neden Kadın ve Mekân? İçinde, Akpınar A.; Bakay G. & Dedehayır H. (Der.), Kadın ve Mekân: Tutsaklık mı? Sultanlık mı? İstanbul: Turkuvaz Kitapçılık ve Yayıncılık: 11-17.
Anthamatten P. & Hazen H. (2010). An Introduction to the Geography of Health. London: Routledge, Taylor & Francis Group.
Beck U. (2014). Risk Toplumu: Başka Bir Modernliğe Doğru (Çev. Özdoğan K. & Doğan B. 2. Baskı. İstanbul: İthaki Yayınları.
Benko G. & Strohmayer U. (1997). Space & Social Theory: Interpreting Modernity and Postmodernity. Oxford: Blackwell.
Bilgin N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar. 3. Baskı. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Bilton T.; Bonnett K.; Jones P.; Lawson T.; Skinner D.; Stanworth M. & Webster A. (2009). Sosyoloji (Çev. İnal K.; Kartal Y.; Özkale N.; Toraman K.; Özkan Y. & Güngen A.R. Siyasal Kitabevi: Ankara.
Bondi L. (1998). Gender, Class, and Urban Space: Public and Private Space in Contemporary Urban Landscapes. Urban Geography, 19(2): 160-185.
Brenner N. & Theodore N. (2002). Cities and the Geographies of “Actually Existing Neoliberalism”. Antipode, 34(3): 349-379.
Cornwall A.; Gideon J. & Wilson K. (2008). Introduction: Reclaiming Feminism: Gender and Neoliberalism. IDS Bulletin, 39(6): sayfa no.1-9.
Hall S.; Massey D. & Rustin M. (2013). After Neoliberalism: Analysing the Present. Soundings: A Journal of Politics and Culture, 53: 8-22.
Hart C. & Lukeš D. (2009). Cognitive Linguistics in Critical Discourse Analysis: Application and Theory. Cambridge: Scholars Publishing.
Jarvis H.; Kantor P. & Cloke J. (2009). Cities and Gender. London: Routledge, Taylor & Francis Group.
Jarvis H. (2007). Home Truths About Careless Competitiveness. International Journal of Urban and Regional Research, 31 (1): 207-214.
Jensen O.B. (1997). Discourse Analysis & Socio-spatial Transformation Processes: A Theoretical Framework for Analysing Spatial Planning. Working Paper No: 61, Aalborg: University of Newcastle, School of Architecture, Planning & Landscape, Global Urban Research Unit.
Knox P. & Pinch S. (2010). Urban Social Geography: An Introduction. Sixth Ed. Harlow: Prentice Hall.
Knox P. & Pinch S. (2006). Urban Social Geography: An Introduction. Fifth edition. Harlow: Prentice Hall.
Ledwith S.; Woods R. & Darke J. (2000). Women and the City. İçinde, Darke J.; Ledwith S. & Woods R. (Eds.), Women and the City: Visibility and Voice in Urban Space. New York: Palgrave: 1-10.
Lefebvre H. (1991). The Production of Space (Çev. Nicholson S. D.). Oxford: Blackwell Publishing.
McDowell L. (2007). Gender, Identity and Space: Understanding Feminist Geographies. Third edition. Minneapolis: University of Minnesota Press.
McDowell L. (2004). Work, Workfare, Work / Life Balance and Ethic of Care. Progress in Human Geography, 28(2): 145-163.
McLean H. (2014). Digging into the Creative City: A Feminist Critique. Antipode, 46(3): 669-690.
Moghadam V. M. (1993). Modernizing Women: Gender & Social Change in the Middle East. London: Lynne Rienner Publishers.
Molyneux M. (2008). The “Neoliberal Turn” and the New Social Policy in Latin America: How Neoliberal, How New? Development and Change, 39(5): 775-797.
Molyneux M. (2006). Mothers at the Service of the New Poverty Agenda: Progresa / Oportunidades, Mexico’s Conditional Transfer Programme. School Policy and Administration, 40(4): 425-449.
Pasin B. (2013). Femaleness, Femininity and Feminotopia: The Female Hamam as a Homosocial Space. Kadın / Woman 2000: Kadın Araştırmaları Dergisi / Journal for Women’s Studies, 14 (1): 55-77.
Richardson T. & Jensen O B. (2003). Linking Discourse and Space: Towards a Cultural Sociology of Space in Analysing Spatial Policy Discourses. Urban Studies, 40(1): 7-22.
Ritzdorf M. (1989). The Political Economy of Urban Service Distribution. İçinde, Rich R. (Ed.),The Politics of Urban Public Services. Lexington, MA: Lexington Books.
Roberston R. (2012). Globalisation or Glocalisation? Journal of International Communication, 18(2): 191-208.
Ruiz J.R. (2009). Sociological Discourse Analysis: Methods and Logic. Forum: Qualitative Social Research Sozialforschung, 10(2). Internet adresi: http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/1298/2 882. Erişim tarihi:18.12.2015.
Siyasi Haber (2016). Haberler: Erkek Taraftar Kadın Mankene Galatasaray Forması Giydirip Yaktı. Internet adresi: http://siyasihaber2.org/erkek-taraftar-kadin-mankene-galatasaray-formasi-giydirip-yakti. Erişim: 15.2.2016.
Spain D. (2005). Space and Status. İçinde, Kleniewski N. (Ed.), Cities and Society. Malden: Blackwell Publishing: 43-53.
Şentürk L. (2013). Kanaatlerden Yoruma Mimarlık ve Kent: ‘Kısıtlanıyoruz Hayatta Eğer Cinsiyetin Bayansa’. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 14(1): 29-54.
United Nations Development Programme (UNDP) (2015). Human Development Report 2015: Work for Human Development. New York: UN.
Valentine G. (2005). Geography and Ethics: Moral Geographies? Ethical Commitment in Research and Teaching. Progress in Human Geography, 29(4): 483-487.
Van Dijk T. (2015). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. İçinde, (Haz. Çoban B. & Özarslan Z) (Çev. Ateş N.) 2. Baskı. Söylem ve İdeoloji. İstanbul: Su Yayınevi:15-97.
Walby S. (2014). Patriyarka Kuramı (Çev: H Osmanoğlu). Ankara: Dipnot Yayınları.
Wilson E. (1991). The Sphinx in the City: Urban Life, the Control of Disorder, and Women. London: Verso.
Yüceşahin M.M. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve Mekânın Karşılıklı İlişkisi: Patriyarkanın Sosyal Mekânı Örgütleyişine Dair Bir Tartışma. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 17(1): 73-101.
İndir
Yayınlanmış
2017-10-10
Nasıl Atıf Yapılır
Yüceşahin, M. M., & Yazgan, P. (2017). Kentler Toplumsal Cinsiyetsiz Değildir: Türkiye’de Kentsel Mekânın Üretiminin Feminist Bir Eleştirisi. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 18(1), 85–106. https://doi.org/10.33831/jws.v18i1.264
Sayı
Bölüm
Makaleler
Lisans
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication, with the work [6 months] after publication simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access)
