Çalışan Kadınların Ev Emeğine Yönelik Anlatıları Üzerine İçeriksel Bir Analiz

Yazarlar

  • M. Murat Yüceşahin
  • Burcu Göközkut

DOI:

https://doi.org/10.33831/jws.v22i1.139

Anahtar Kelimeler:

ev emeği, özel mekân, karşılıksız emek, patriyarka, toplumsal cinsiyet

Özet

Kadınların ev içindeki karşılıksız emeği yalnızca yemek yapma, temizlik gibi gündelik rutinleri içermez; aynı zamanda hane halkının üretimi ve bakımını da kapsar. Ev içi tüm aktiviteleri içeren bu emek patriyarkanın yönlendirmesiyle maddi olarak ‘karşılığı ödenemeyen’ sözde aşırılaştırılmış bir manevi değerle özdeşleştirilip duygusal tatmin kisvesi altında geçiştirilir. Bu araştırmanın amacı günümüzde çalışma hayatına aktif olarak katılan ve aynı zamanda karşılıksız ev emeği de icra eden kadınların özel mekândaki emek pratiklerine ilişkin algı ve yaklaşımlarını sorgulamaktır. Bu doğrultuda araştırmada, çalışan kadınların ev işlerine yönelik deneyim, görüş ve eleştirilerini içeren yorumları öncelikle içerik yönünden, sonra da içeriğin ötesindeki anlamlar ve imalar yönünden eleştirel söylem analiziyle incelenmektedir. Araştırmada, kamusal alanda eşiyle aynı saatler içerisinde mesai sürdürseler bile kadınların patriyarkal sistemin bir dayatması olarak şekillenen ‘ev emeğinin kadının görevi olması’ anlayışından kurtulamadıkları bir varsayım olarak kabul edilmektedir.

Referanslar

Acar-Savran, G. (2013). Beden, Emek, Tarih: Diyalektik Bir Feminizm İçin. (3. Baskı). İstanbul: Kanat Kitap.
Acar-Savran, G. ve Demiryontan, N. T. (2016). Kadının Görünmeyen Emeği. (3.Basım). İstanbul: Yordam Kitap.
Alkan Korkmaz, S. ve Allmer A. (2013). Mekânın DNA’sı: Toplumsal Cinsiyetin Mekânsal Kalıplarının Sorgulanması. Kadın/Woman 2000 Kadın Araştırmaları Dergisi, 14(1): 107-133.
Arkonaç, S. A. (2014). Psikolojide Söz ve Anlam Analizi - Niteliksel Duruş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
ASAGM (Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü) (2011). Tek Ebeveynli Aileler. Aile Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
Başak, S., Kıngır, S. ve Yaşar, Ş. (2013). Kadının Görünmeyen Emeği: İkinci Vardiya. Ankara: ANKA Kadın Araştırma Merkezi.
Bora, A. (2016). Kadınların Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası. (7. Basım). İstanbul: İletişim Yayınları.
Can, Y. ve Aslan, F. (2017). Geçmişten Günümüze Türk Aile Yapısı. Sobider Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:4, Sayı:11, 87-101.
Coltrane, S. (1996). Family Man: Fatherhood, Housework, and Gender Equity. New York: Oxford University Press.
Davidoff, L. (1974). Worlds Between: Historical Perspectives on Gender and Class. New York: Routledge.
Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği, Toplum ve Bilim Dergisi, 86: 139-170.
Delphy, C. (2016). Baş Düşman. İçinde. Kadının Görünmeyen Emeği (haz: G. Acar-Savran ve N. Tura Demiryontan). (3. Basım). İstanbul: Yordam Kitap Basım ve Yayın. 89-114.
Deutsch, F. (1999). Halving it All: How Equally Shared Parenting Works. Cambridge: Harvard University Press.
Dikmen, N. ve Maden, D. (2012). Kadın Akademisyenlerin Görünmeyen Emeği Üzerine Bir Araştırma: Ordu Üniversitesi Örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:11, Sayı:21, 257-288.
Doucet, A. (1995). Gender Equality and Gender Differences in Household Work and Parenting, Women’s Studies International Forum. Vol: 18, No: 3, 271-284.
Ecevit, Y. ve diğerleri (2011). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. T.C. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1304. Eskişehir.
Eraydın, A. ve Erendil, A. (1996). New Production Processes in Export-Oriented Garment Industry and Different Ways of Participation of Female Labour to this Process. İstanbul: Turkish Social Science Association. akt: Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği, Toplum ve Bilim Dergisi, 86: 139-170.
Erickson, R. J. (2005). Why Emotion Work Matters: Sex, Gender, and the Division of Household Labor, Journal of Marriage and Family, 67: 337–351
Esping-Andersen, G. (2011). Tamamlanmamış Devrim: Kadınların Yeni Rollerine Uymak. (çev: S. Çağatay). İstanbul: İletişim Yayınları.
Fine, C. (2010). Toplumsal Cinsiyet Yanılsaması. (çev: K. Tanrıyar). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Foucault, M. (1971). Orders of Discourse. Information (International Social Science Council), 10(2): 7-30.
Foucault, M. (1982). The Subject and Power. Critical Inquiry, 8(4): 777-795.
Gazioğlu, E. (2013). Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekilliği’nden ‘Kadından Sorumlu Devlet Bakanı’na Hükümet Programlarında Kadın Temsilleri ve Kadınlara Yönelik Söylem, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl:16, Sayı:63, s. 93-108.
Gittins, D. (1991). Aile Sorgulanıyor. (çev: T. Erdem). İstanbul: Pencere Yayınları.
Hartmann, H. (1981). Marksizm ile Feminizmin Mutsuz Evliliği, (çev: G. Aygen). İstanbul: Agora Kitaplığı.
Hertz, R. (1989). Dual Career Corporate Couples: Shaping Marriages through Work. içinde Gender in Intimate Relationships: A Microstructural Approach, (edit: B. Risman & P. Schwartz). Belmont, Calif.:Wadsworth.
Hochschild, A. S. & Machung, A. (1989). The Second Shift. New York: Penguin Books.
Hooks, B. (2014). Feminizm Herkes İçindir: Tutkulu Politika. (3. Basım). İstanbul: Bgst Yayınları.
HÜNEE (Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü) 2014. 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Elma Teknik Basım, Ankara.
Kandiyoti, D. (2015). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. (5. Basım). İstanbul: Metis Yayıncılık.
Kandiyoti, D. (1988). Bargaining with Patriachy. Gender and Society. Vol: 2, No: 3, 274-290. akt: Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği, Toplum ve Bilim Dergisi, 86: 139-170.
Massey, D. (2001). Space, Place and Gender. (Third Edition). Minneopolis: University of Minnesota Press.
Massey, D. (1994). Space, Place and Gender. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Mcdowell, L. (2007). Gender, Identity and Place: Understanding Feminist Geographies. (Third Edition). Minneapolis: University of Minnesota Press.
McDowell, L. (2003). Gender, Identity an Place: Understanding Feminist Geographies. (Second Edition). Minneopolis: University of Minnesota Press.
Meier, P. vd. (2007). The Pregnant Worker and Caring Mother: Froming Family Policies across Europe. İçinde Multiple Meanings of Gender Equality: A Critical Frame Analysis of Gender Policies in Europe. (edit: M. Veiloo). New York: Central European University Press. 109-140.
Meulenbelt, A. (1987). Feminizm ve Sosyalizm.(Çev: E. Demirci). İstanbul: Yazın Yayıncılık.
Molyneux, M. (2016). Ev Emeği Tartışması ve Ötesi. İçinde Kadının Görünmeyen Emeği (haz: G. Acar-Savran ve N. Tura Demiryontan). (3. Basım). İstanbul: Yordam Kitap Basım ve Yayın. 115-156.
Öğütle, V. S. (2013). Bir Sosyal Mekanizma Olarak Toplumsal Cinsiyet: H. Hartmann’a Eleştirel-Realist Bir Yorum, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl:16, Sayı:63, 45-71.
Özbay, C. (2013). Türkiye’de Hegemonik Erkeği Aramak, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl:16, Sayı:63, 185-204.
Özbay, F. (2015). Türkiye’de Ev Emeğinin Dönüşümü: On Dokuzuncu Yüzyıldaki Osmanlı Ev Kölelerinden Günümüzde Kaçak Göçmen İşçilere. İçinde Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği. (edit: Ahmet Makal ve Gülay Toksöz). Ankara: İmge Kitabevi. 99-133.
Özbay, F. (2005). Women, Gender and Household Forms and Composition: Turkey, içinde Encyclopedia of Women in Islamic Cultures, (edt: S. Joseph). Leiden: Brill.
Richardson, T. (1996). Foucauldian Discourse: Power and Truth in Urban and Regional Policy Making. European Planning Studies, 4(3), 279-292.
Sancar, S. (2016). Erkeklik: İmkânsız İktidar. Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. (Dördüncü Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
Sancar, S. (2012). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Tichenor, V. J. (2005). Earning More and Getting Less: Why Successful Wives can’t Buy Equality. London: Rutgers University Press.
Touraine, A. (2007). Kadınların Dünyası. (çev: M. Moralı). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2008). Zaman Kullanım İstatistikleri 2006. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2006). Aile Yapısı Araştırması 2006. T.C. Başbakanlık, Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü ve Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
Uraz, A., Aran, M., Hüsamoğlu, M., Okkalı-Şanalmış, D. ve Çapar, S. (2010). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımında Son Dönemde Gözlenen Eğilimler. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve Dünya Bankası Refah ve Sosyal Politika Aanalitik Çalışma Programı Çalışma Raporu. No: 2, DPT, Ankara.
Van Dijk, T. (2015). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. İçinde, (Haz. B. Çoban ve Z. Özarslan) (Çev. Ateş N.) 2. Baskı. Söylem ve İdeoloji. İstanbul: Su Yayınları. 15-97.
Williams, J. (2000). Unbending Gender:Why Family and Work Conflict and What to Do about It. NewYork: Oxford University Press.
Yazgan, P., Yüceşahin, M. M. ve Demir, S. A. (2017). Türkiye’deki Ev İşçisi Kadınlara Yönelik Toplumsal Cinsiyet Temelli Söylemin Eleştirel Bir Analizi: kadinlarkulubu.com Örneği, İktisat ve Sosyal Bilimlerde Güncel Araştırmalar Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, 175-207.
Yılmaz, S. (2018). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Günlük Hayattaki Yansımaları: Çorum/Alaca Örneği, İmgelem, Sayı: 2, 1-21.
Yüceşahin, M. M. ve Yazgan, P. (2017). Kentler Toplumsal Cinsiyetsiz Değildir: Türkiye’de Kentsel Mekânın Üretiminin Feminist Bir Eleştirisi. Kadın/Woman 2000 Dergisi, 18(1): 85-106.
Yüceşahin, M. M. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve Mekânın Karşılıklı İlişkisi: Patriyarkanın Sosyal Mekânı Örgütleyişine Dair Bir Tartışma, Kadın/Woman 2000 Dergisi, 17(1): 73-101.

İndir

Yayınlanmış

2021-07-14

Nasıl Atıf Yapılır

Yüceşahin, M. M., & Göközkut, B. (2021). Çalışan Kadınların Ev Emeğine Yönelik Anlatıları Üzerine İçeriksel Bir Analiz. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 22(1), 83–106. https://doi.org/10.33831/jws.v22i1.139